Theo dữ liệu của Cục Khảo sát Địa chất Mỹ, Việt Nam sở hữu khoảng 3,1 tỷ tấn bô xít, đứng thứ ba thế giới sau Guinea (7,4 tỷ tấn) và Úc (3,5 tỷ tấn). Bô xít là một loại quặng nhôm. Từ bô xít có thể tách ra Alumin (Al2O3 - nguyên liệu chính để luyện nhôm trong các lò điện phân). Quá trình sản xuất nhôm từ quặng bô xít trải qua hai công đoạn quan trọng: Sản xuất alumin (Al2O3) theo công nghệ Bayer và điện phân Alumin thành nhôm (Al).
Tại Việt Nam, Lâm Đồng là tỉnh đứng đầu cả nước về trữ lượng bô xít, chiếm hơn 50% trữ lượng cả nước. Bên cạnh đó, bô xít còn nằm ở các tỉnh như Cao Bằng, Quảng Ngãi...
Mới đây, vào ngày 22/7, đồng chí Nông Quốc Hùng, Tỉnh ủy viên, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Cao Bằng cùng đại diện lãnh đạo các sở Công thương, Tài chính, Ngoại vụ đã làm việc với đoàn công tác Tập đoàn đầu tư Quảng Tây (Trung Quốc).
Theo kết quả điều tra tổng thể về khoáng sản của Cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam, trên địa bàn tỉnh Cao Bằng ghi nhận có 27 mỏ, điểm quặng, biểu hiện khoáng sản, biểu hiện khoáng hóa đối với khoáng sản bô xít với tài nguyên dự báo khoảng 179,5 triệu tấn, phân bố tại nhiều khu vực trong tỉnh.
Trong đó, 2 mỏ bô xít được cấp giấy phép khai thác khoáng sản, đang thực hiện các thủ tục giải phóng mặt bằng, xây dựng cơ bản mỏ gồm: Mỏ Táp Ná (xã Thanh Long và xã Tĩnh Túc); mỏ Đại Tổng (xã Tổng Cọt và xã Lũng Nặm). Tổng trữ lượng cấp phép khai thác trên 16,8 triệu tấn, bằng 9,4% trữ lượng tài nguyên.
Hiện nay, Việt Nam xác định bô xít là khoáng sản chiến lược, quan trọng, chưa cho phép xuất khẩu quặng thô, mà chỉ chế biến sâu trong nước. Đồng thời, Việt Nam ưu tiên đầu tư đồng bộ tổ hợp khai thác, chế biến alumin, luyện nhôm; khuyến khích sử dụng công nghệ hiện đại, thân thiện môi trường, gắn với hoàn nguyên môi sinh sau khai thác.
Tại buổi làm việc, ông Trịnh Tâm, Tổ trưởng Tổ công tác hợp tác ASEAN, Tập đoàn đầu tư Quảng Tây cho biết, khai thác, chế biến sâu quặng bô xít nhôm là một trong những lĩnh vực đầu tư quan trọng của Tập đoàn. Chủ yếu là đầu tư khai thác, chế biến nhôm điện phân với tổng sản lượng lên đến 8 triệu tấn/năm.
Tập đoàn hiện đang tăng cường mở rộng hợp tác quốc tế với các nước Châu Á, chủ yếu tại Việt Nam, Lào, Campuchia; việc triển khai thăm dò, khai thác, chế biến, hoàn thổ phục hồi đất đảm bảo theo các quy trình, chính sách do Chính phủ quy định. Với kinh nghiệm trong lĩnh vực này, Tập đoàn mong muốn được hợp tác với tỉnh Cao Bằng, Việt Nam trong thăm dò, khai thác, chế biến quặng bô xít nhôm.
Theo China Daily, các tập đoàn khai thác khoáng sản như Tập đoàn đầu tư Quảng Tây (Trung Quốc) đều ứng dụng BIM, IoT, big data, AI để giám sát từng quá trình thi công; kiểm soát tiến độ, chi phí, an toàn và chất lượng một cách trực quan và khoa học. Về công nghệ tinh chế, họ tập trung cải tiến kỹ thuật như tối ưu các bước trong quy trình nung, từ đó giảm tiêu hao năng lượng, tiêu hao nhiệt.
Với Việt Nam, hiện nay, nước ta đã làm chủ công nghệ khai thác và chế biến bô xít. Theo Viện Nghiên cứu Cơ khí, từ năm 2020, lần đầu tiên Việt Nam cơ bản nắm vững công nghệ sản xuất alumin với lực lượng nhân sự trẻ, đồng thời thu hút được các nhà đầu tư để từng bước hình thành ngành công nghiệp alumin và luyện nhôm. Đây là nền tảng quan trọng thúc đẩy sự phát triển của ngành công nghiệp chế tạo cơ khí, thiết bị và hóa chất phụ trợ trong nước.
Một trong những bước tiến đáng kể trong sản xuất alumin là việc áp dụng công nghệ thải khô bùn đỏ. Trước đây, bùn đỏ – chất thải phát sinh từ quá trình chế biến bô xít – thường được thải dưới dạng lỏng, tiềm ẩn nguy cơ ô nhiễm môi trường. Công nghệ thải khô giúp tách nước ra khỏi bùn, biến chúng thành dạng rắn, dễ dàng quản lý và lưu trữ, đồng thời giảm thiểu nguy cơ tràn đổ và ô nhiễm nguồn nước.
Song song với đó, công nghệ Bayer hiện đại được áp dụng trong quá trình chế biến bô xít thành alumin với hiệu suất cao và mức tiêu thụ năng lượng thấp hơn. Các nhà máy alumin tại Việt Nam sử dụng phiên bản cải tiến của công nghệ này nhằm tối ưu hóa việc sử dụng tài nguyên.
Đặc biệt, các nhà máy alumin trong nước đều được trang bị hệ thống giám sát tự động, cho phép theo dõi chặt chẽ toàn bộ quá trình sản xuất và kiểm soát phát thải. Việc ứng dụng các công nghệ hiện đại này góp phần đảm bảo quy trình sản xuất luôn tuân thủ nghiêm ngặt các tiêu chuẩn về bảo vệ môi trường.
In bài viết